بریس ستون فقرات چیست؟ قیمت و نحوه ساخت انواع ارتز ستون فقرات

بریس ستون فقرات چیست؟ قیمت و نحوه ساخت انواع ارتز ستون فقرات

امروزه از ارتزها یا بریس‌های ستون فقرات برای درمان عارضه‌های مختلف ستون فقرات استفاده می‌شود. از کاربردهای بالینی این بریس‌ها می‌توان به درمان آسیب‌دیدگی ستون فقرات، اصلاح بدشکلی، تسکین گردن درد و کمردرد مزمن و بهبود بعد از عمل جراحی ستون فقرات اشاره کرد. گونه‌های متعددی از بریس‌های ستون فقرات وجود دارد که آنها را برحسب این که کدام ناحیه‌ از ستون فقرات را باید حمایت کنند یا بی‌حرکت نگه دارند و همچنین برحسب درجه‌ی سختی تقسیم‌بندی می‌کنند. بریس‌های ستون فقرات از مواد مختلفی مانند پنبه یا نایلون کشی، لاستیک فومی و پلاستیک تزریقی تهیه می‌شوند.

بستن بریس برای درمان چه عارضه‌هایی مفید است

بریس ستون فقرات در کنار دیگر درمان‌های غیرجراحی به بهبودی و تسکین درد ناشی از عارضه‌های زیر کمک می‌کند.

التیام یافتن بعد از عمل جراحی

بریس سخت گاهی بعد از عمل جراحی به منظور کاهش فشار روی ستون فقرات، افزایش پایداری و محدود کردن حرکات و تکان‌های بسیار کوچک تجویز می‌شود تا با بستن بریس، محیط سالمی برای التیام یافتن ستون فقرات فراهم شود. پس از گردآوری پرسشنامه‌هایی که در اختیار جراحان ستون فقرات قرار داده شد، مشخص شد که محدود کردن حرکت و فعالیت متداول‌ترین دلیل برای بستن بریس بعد از جراحی است. همچنین با توجه به سوالات این پرسشنامه مشخص شد که بریس‌های کمر معمولاً برای یک دوره‌ی سه تا هشت هفته‌ای بعد از جراحی توصیه می‌شود، البته طول مدت استفاده از بریس به نیازهای بیمار بستگی دارد.

اسپوندیلولیستزیس باریکه‌ای

ثابت شده است که اگر بیماران مبتلا به اسپوندیلولیستزیس باریکه‌ای (isthmic spondylolisthesis) از بریس ستون فقرات سخت استفاده کنند، شدت لغزش مهره‌ای به حداقل می‌رسد و توانایی راه رفتن و میزان درد بیمار به حد قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌یابد. بریس سخت با محدود کردن تکان‌های اضافی در بخش شکسته، به کنترل درد کمک می‌کند و به این ترتیب خطر آسیب احتمالی به مفصل‌ها، عصب‌ها و عضلات را کاهش می‌دهد.

اسپوندیلولیزیس

برای درمان اسپوندیلولیزیس نیز مشابه اسپوندیلولیستزیس باریکه‌ای، یک بریس سخت یا نیمه سخت برای به حداقل رساندن تکان‌های بسیار جزئی دردناک در سطح مهره‌ی شکسته، کاهش درد و تسهیل جوش خوردن شکستگی تجویز می‌شود. پزشکان بر این باوراند که بریس کمری از سر خوردن مهره (اسپوندیلولیستزیس باریکه‌ای) جلوگیری می‌کند یا میزان لغزش را کاهش می‌دهد.

آرتروز

ناپایداری و تکان‌های جزئی دردناک ناشی از آرتروز ستون فقرات را می‌توان با بستن بریس سخت یا نیمه سخت کاهش داد. به علاوه بریس فشار روی مفصل‌های فاست درگیر را کمتر می‌کند؛ به این ترتیب درد بیمار کمتر می‌شود و انجام دادن فعالیت‌های روزمره‌ای مانند حرکت کردن از حالت ایستاده به نشسته یا بالعکس آسان‌تر می‌گردد.

شکستگی فشاری مهره‌های ستون فقرات 

بریس سخت یا نیمه سخت ستون فقرات برای شکستگی‌های فشاری مهره‌های ستون فقرات توصیه می‌شود. هدف از بستن بریس این است که تکان‌های جزئی در سطح مهره‌ی شکسته یا درگیر کمتر شود و فشار کمتری به ستون فقرات وارد شود.

بیماری فرسایشی دیسک/ فتق دیسک کمر

وقتی دیسک بین‌مهره‌ای متلاشی و یا برجسته می‌شود، بریس سخت یا نیمه سخت ستون فقرات برای پایدار نگه داشتن یا کاهش تکان‌های جزئی در بخش درگیر ستون فقرات تجویز می‌شود. همچنین بریس ستون فقرات برای محدود کردن حرکات چرخشی و خمشی بسته می‌شود. به علاوه بخشی از وزنی که دیسک معمولاً تحمل می‌کند، به بریس وارد می‌شود.

تنگی کانال نخاعی

چنانچه بیمار به تنگی کانال نخاعی مبتلا باشد، بریس برای کاهش فشار روی مهره‌های کمری و محدود کردن تکان‌های جزئی در این بخش توصیه می‌شود تا تحریک روی ریشه‌ی عصب و درد رادیکولار (درد ریشه عصب) از بین برود. همچنین بریس در بعضی موارد به تنظیم حالت اندامی یا انداختن وزن به روی شکم کمک می‌کند تا به این ترتیب فشار از روی ستون فقرات برداشته شود.

گرفتگی و کشیدگی عضلات

بریس منعطف ستون فقرات در موارد بسیار نادر برای رفع کشیدگی عضلات پایین کمر توصیه می‌شود. بریس ستون فقرات گرفتگی عضلات را با کاهش فشار روی ستون فقرات تسکین می‌دهد، در نتیجه عضلات برای نگه داشتن ستون فقرات به قدرت و نیروی کمتری نیاز خواهند داشت. به علاوه گرمای ناشی از بستن بریس به شل شدن عضلات گرفته کمک می‌کند و درد را کمتر می‌کند. البته اگر عضلات آسیب دیده یا ضعیف شده باشد، بستن بریس برای بیشتر از ۲ تا ۴ روز توصیه نمی‌شود.

عارضه‌های دیگر

بستن بریس به درمان عارضه‌های زیر نیز کمک می‌کند:

• دررفتگی
• اسکولیوز (لینک به مقاله اسکولیوز)
• پاراپلژی (فلج کامل)
• استئوژنز ایمپرفکتا (استخوان‌سازی ناقص)
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• فیوژن (خشک کردن ستون مهره)
• پوکی استخوان

انواع بریس ستون فقرات

بریس را می‌توان بر روی هر ناحیه‌ای از ستون فقرات (مهره‌های گردنی، صدری، کمری و خاجی) بست، بریس با توجه به ناحیه‌ای که بر روی آن بسته می‌شود، نام‌گذاری می‌شود. در این بخش متداول‌ترین ارتزهای ستون فقرات را معرفی می‌کنیم.

اگر پزشک بریس تجویز کرد، دستورات پزشک را درباره‌ی زمان و نحوه‌ی بستن بریس، به خصوص هنگام خواب، استحمام و انجام فعالیت‌های خاص به دقت رعایت کنید.

بریس گردنی

بریس گردنی یا گردنبند طبی در دو نوع سخت و نرم وجود دارد. گردنبند طبی نرم از لاستیک فومی ضخیم با پوشش نخی ساخته می‌شود و برای نگه داشتن گردن و کنترل درد بعد از آسیب‌دیدگی و رگ به رگ شدن گردن (ویپلش) بسته می‌شود. بریس سخت از پلاستیک تزریقی با پوشش داخلی متحرک در دو قطعه‌ی جلو و عقب تهیه می‌شود، دو قطعه با چسب دوطرفه (Velcro) بسته می‌شود. این بریس برای محدود کردن حرکت گردن در دوره‌ی جوش خوردن شکستگی یا بهبودی بعد از جراحی‌هایی مانند خشک کردن ستون فقرات بسته می‌شود. از بریس‌های سخت پرکاربرد می‌توان به گردنبند طبی فیلادلفیا (Philadelphia ) و میامی جی (Miami J) اشاره کرد.

بستن بریس سخت

• صاف روی تخت دراز بکشید.
• نیمه جلویی بریس را روی دیواره قفسه سینه بلغزانید تا محکم زیر چانه قرار بگیرد.
• اگر گردنبند طبی بند کشی دارد، آن را از پشت گردن به سمت دیگر ببرید.
• نیمه پشتی بریس را در محل مناسب روی گردن قرار دهید.
• چسب دوطرفه را محکم ببندید.

فعالیت

بریس توانایی حرکت دادن گردن را محدود می‌کند. وقتی گردنبند طبی می‌بندید، نمی‌توانید پاهایتان را ببینید، بنابراین هنگام راه رفتن مراقب باشید. از خم کردن و چرخاندن شدید ستون فقرات پرهیز کنید. وقتی می‌خواهید از حالت خوابیده به ایستاده تغییر حالت بدهید، ستون فقرات را با استفاده از عضلات بازو و پا در راستای مناسب نگه دارید. دستورات پزشک یا متخصص طب فیزیکی را درباره‌ی تمرین‌ها و ورزش‌های مناسب رعایت کنید.

محدودیت‌ها

بهتر است تا زمان مراجعه‌ی مجدد به پزشک، فعالیت جنسی نداشته باشید، مگر آن که جراح دستور دیگری داده باشد. همچنین هنگام بستن گردنبند طبی رانندگی نکنید. وقتی در خودرو می‌نشینید، روی صندلی جلوی دارای کیسه‌ی هوا ننشینید.

مراقبت از پوست و استحمام

دستورات پزشک را در خصوص باز کردن گردنبند طبی برای استحمام و اصلاح رعایت کنید. سرتان را با فراورده‌های شامپوی خشک بشویید تا جای برش‌ها التیام یابد. بعد از آن می‌توانید دوش بگیرید و موهایتان را بدون باز کردن بریس بشویید. بعد از دوش گرفتن روی تخت دراز بکشید و از یک نفر بخواهید که بریس را باز کند، تکان نخورید، پوشش داخلی بریس را با یک پوشش خشک عوض کنید و بریس را دوباره ببندید.

مراقب قرمز شدن یا زخم شدن پوست زیر بریس باشید. کشیده شدن بریس روی پوست و فشار یا رطوبت ناشی از آن موجب زخم شدن پوست می‌شود. آسیب دیدن پوست علامت این است که بریس اندازه نیست یا به درستی بسته نمی‌شود. ارتوتیست می‌تواند بریس را اندازه کند و شما را برای بستن مناسب و راحت بریس راهنمایی کند.

بریس‌های گردنی – صدری

چنانچه گردن (مهره‌های گردنی) و بالای کمر (مهره‌های صدری) آسیب دیده باشد، بریس مخصوص مهره‌های گردنی ـ صدری برای محدود کردن حرکت این مهره‌ها بعد از آسیب‌دیدگی یا جراحی فیوژن گردن بسته می‌شود. این بریس سخت یک ژاکت پلاستیکی دارای پوشش داخلی دارد که بر روی سینه بسته می‌شود؛ این ژاکت دو قطعه‌ی جلو و عقب دارد که با چسب دوطرفه به هم متصل می‌شود. نگهدارنده‌های چانه و پشت سر از ژاکت روی سینه خارج می‌شود.

زمان بستن بریس

قبل از مرخص شدن از بیمارستان از پزشک معالج‌تان بخواهید که روش استفاده از بریس را توضیح بدهد. بریس را به صورت شبانه‌روزی، حتی در طول خواب ببندید، مگر آن که جراح دستور دیگری داده باشد. تا زمان جوش خوردن مهره‌ها یا التیام یافتن زخم‌ها، یعنی حداقل ۴ هفته و حداکثر ۴ ـ ۶ ماه باید از بریس استفاده کنید.

چون خوابیدن با بریس مینروا (Minerva) راحت نیست، ممکن است جراح اجازه بدهد که هنگام خواب و استحمام از گردنبند طبی میامی جی استفاده کنید. دستورات پزشک را درباره زمان و روش تعویض این دو بریس با هم، به دقت رعایت کنید. حتماً هنگام باز و بسته کردن بریس روی تخت دراز بکشید و هرگز این کار را در حالت نشسته یا ایستاده انجام ندهید.

بستن بریس

• بریس گردنی ـ صدری را قبل از پایین آمدن از تخت ببندید. صاف و به پشت روی تخت دراز بکشید. اگر شب را با بریس گردنی میامی جی خوابیده‌اید، از یک نفر بخواهید که بریس را باز کند.
• دو قطعه‌ی بریس را از هم باز کنید.
• بدون حرکت دادن ستون فقرات به پهلو بچرخید، شانه‌ها، مفصل‌های ران و زانوها را در امتداد هم نگه دارید.
• نیمه پشتی بریس را در محل مناسب روی گردن و پشت بدن قرار بدهید.
• با احتیاط به پشت برگردید و داخل بریس قرار بگیرید.
• نیمه جلویی بریس را روی دیواره قفسیه سینه بلغزانید تا تکیه‌گاه چانه محکم زیر چانه قرار بگیرد.
• چسب دو طرفه را از پایین به بالا محکم ببندید.

مراقبت از پوست و استحمام

دستورات جراح را درباره باز کردن بریس برای استحمام و اصلاح به دقت رعایت کنید. موهایتان را تا زمان التیام یافتن زخم‌ها، با شامپوی خشک بشویید. بعد از بهبود یافتن زخم‌ها می‌توانید گردنبند طبی میامی جی را ببندید و با آن دوش بگیرید و موهایتان را بشویید. مراحل بالا را برای باز کردن و بستن بریس دنبال کنید. بعد از استحمام روی تخت دراز بکشید، بریس میامی را باز کنید، پوشش داخلی آن را با یک پوشش خشک عوض کنید و در نهایت بریس گردنی ـ صدری را دوباره ببندید.

مراقب قرمز شدن یا زخم شدن پوست زیر بریس باشید. کشیده شدن بریس روی پوست و فشار یا رطوبت ناشی از آن موجب زخم شدن پوست می‌شود. آسیب دیدن پوست علامت این است که بریس اندازه نیست یا به درستی بسته نمی‌شود. ارتوتیست می‌تواند بریس را اندازه کند و شما را برای بستن مناسب و راحت بریس راهنمایی کند.

چه زمانی با ارتوتیست تماس بگیریم

اگر احساس کردید بریس شل است، مرتب لیز می‌خورد، باعث درد یا قرمز و زخم شدن پوست زیر بریس می‌شود، برای تنظیم بریس با ارتوتیست تماس بگیرید. متخصص می‌تواند پوشش داخلی بریس را بیشتر کند.

بریس حلقه‌ای هالو

بریس جلیقه‌ای یا حلقه‌ای هالو برای محدود کردن حرکات سر و گردن بعد از شکستگی یا فیوژن گردن بسته می‌شود. این بریس از سه قسمت تشکیل می‌شود:

• ژاکت پلاستیکی با پوشش داخلی پشمی که روی سینه بسته می‌شود.
• حلقه فلزی سبک یا هالو که با چهار گیره دور سر بسته می‌شود.
• چهار میله که از جلیقه رو به بالا کشیده و به حلقه متصل می‌شود.

پزشک داروی بی‌حسی موضعی را قبل از بستن بریس هالو تزریق می‌کند. چهار گیره در فواصل مساوی دور جمجمه بسته و به حلقه متصل می‌شود. سفت بودن گیره‌ها عموماً باعث درد نمی‌شود، بالعکس اگر گیره‌ها شل باشد، بیمار دچار درد می‌شود. عکس رادیوگرافی بعد از بسته شدن بریس هالو گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که بریس در موقعیت مناسب قرار گرفته و ساختارها را به درستی بی‌حرکت نگه داشته است.

زمان بستن بریس

بریس هالو به طور شبانه‌روزی به مدت ۳ ـ ۴ ماه باید بسته شود. ارتوتیست از بیمار می‌خواهد که برای بررسی و تنظیم بریس و محل گیره‌ها هر دو تا سه هفته یک بار به کلینیک مراجعه کند.

مراقبت از محل بسته شدن گیره‌ها

سواب پنبه‌ای را در محلول آب و صابون یا پراکسید هیدروژن بزنید و پوست دور گیره‌ها را با این سواب، دو بار در روز تمیز کنید. از پماد یا داروهای ضدعفونی کننده استفاده نکنید، مگر آن که پزشک دستور دیگری داده باشد. پوست را به آرامی بکشید و از گیره‌ها دور کنید تا پوست به گیره‌ها نچسبد، زخم نشود و جای زخم باقی نماند. پزشک داروی مسکن تجویز می‌کند تا احساس درد و ناراحتی در محل بسته شدن گیره‌ها به حداقل برسد. معمولاً استامینوفن (تایلنول) برای مدیریت درد مصرف می‌شود.

محدودیت‌ها

گیره‌ها یا بندها را خودتان شل یا سفت نکنید. اجازه ندهید که دیگران شما را با گرفتن از میله‌ها بلند کنند. موهایتان را در این مدت رنگ نکنید.

مراقبت از پوست و استحمام

ناحیه دور جلیقه‌ی بریس را هر روز تمیز کنید. پوست زیر جلیقه را هر دو یا سه روز یک بار، با حوله‌ی آغشته به الکل تمیز کنید. صابون، لوسیون یا پودر روی پوست زیر جلیقه نزنید. دوش نگیرید، بقیه بدن را با اسفنج حمام تمیز کنید. موهایتان را با شامپوی خشک بشویید یا حوله‌ای را دور گردن بپیچید و سپس روی کاسه روشویی خم شوید، مراقب باشید جلیقه خیس نشود.

بریس صدری-کمری

بریس صدری ـ کمری در دو نوع منعطف و سخت وجود دارد. بریس منعطف از مواد نایلونی یا نخی کشی تهیه می‌شود و عمدتاً برای نگه داشتن کمر حین بلند کردن اشیاء، بهبود وضعیت اندامی یا تسکین درد پایین کمر تجویز می‌شود. این بریس شبیه به کمربند یا کرست است.

بریس سخت از پلاستیک تزریقی در دو قطعه‌ی جلو و عقب که به هم بسته می‌شوند، ساخته می‌شود. این بریس برای بی‌حرکت نگه داشتن ستون فقرات در دوران بهبودی بعد از شکستگی یا جراحی ستون فقرات و اصلاح اسکولیوز بسته می‌شود. از بریس‌های سخت متداول می‌توان به ارتز صدری ـ کمری ـ خاجی (TLSO ) و ارتز کمری ـ خاجی (LSO ) اشاره کرد. برای این که بریس در اندازه مناسب تهیه شود، متخصص ارتوتیست با گچ از بالاتنه قالب می‌گیرد. بریس پلاستیکی سخت از روی این قالب به طور سفارشی برای بیمار ساخته می‌شود تا کاملاً اندازه‌ی بدن بیمار باشد.

زمان بستن بریس

قبل از مرخص شدن از بیمارستان از پزشک معالج‌تان بخواهید که روش بستن بریس را به شما آموزش بدهد. بریس را در تمام ساعات روز ببندید، مگر آن که جراح دستور دیگری داده باشد. تا زمان جوش خوردن مهره‌ها یا التیام یافتن زخم‌ها، یعنی حداقل ۴ هفته و حداکثر ۴ ـ ۶ ماه باید از بریس استفاده کنید. بریس را فقط هنگام خوابیدن باز کنید و آن را قبل از پایین آمدن از تخت ببندید.

بستن بریس

• بریس را قبل از پایین آمدن از تخت ببندید. ابتدا صاف و به پشت روی تخت دراز بکشید.
• دو قطعه بریس را از هم جدا کنید.
• همان‌طور که شانه‌ها، مفصل‌های ران و زانوها را در امتداد هم نگه داشته‌اید، به آرامی و بدون چرخاندن ستون فقرات به پهلو بچرخید.
• نیمه پشتی بریس را در محل مناسب روی پشت بدن قرار بدهید.
• با احتیاط به پشت برگردید و داخل بریس قرار بگیرید.
• نیمه جلویی بریس را روی بدن بگذارید.
• چسب دوطرفه را محکم از پایین به بالا ببندید.
• هنگام غذا خوردن می‌توانید چسب دوطرفه را اندکی شل کنید.