بیماری بلانت در اثر توقف رشد در بخش میانی صفحه رشد بالای استخوان درشت‌نی یا تیبیا در دوران خردسالی، اواسط کودکی و یا دوره نوجوانی ایجاد می‌شود. مهم‌ترین مشخصه این بیماری خمیدگی زانوها به سمت بیرون می‌باشد. این بیماری با عنوان زانو پرانتزی نیز شناخته می‌شود.
بیماری بلانت در صورت تشخیص و درمان به موقع به راحتی بهبود پیدا می‌کند. حتی در صورتی تشخیص دیرهنگام، روش‌های بازسازی مورد استفاده در کلینیک سلامت امید مانند استئوتومی درشت‌نی باعث بهبود در مراحل پیشرفته بیماری می‌شود. کلینیک سلامت امید در درمان بیماری بلانت با زاویه زانوی ۹۰ درجه، فرورفتگی شدید پلاتوی تیبیا، شلی مفاصل و اختلاف طول پاها به بیماران کمک می‌کند.
در صورتی که غضروف مفصل آسیب ندیده باشد، امکان بهبود بیماری وجود دارد. توصیه می‌شود که بیماران جهت تشخیص و ارزیابی به موقع سریعاً به پزشک مراجعه کنند. انواع روش‌های درمانی مناسب در کلینیک امید جهت بازیابی راستا، طول و عملکرد مفصل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۹۸۴۴۴ – ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
زانو پرانتزی
در حالت عادی سر استخوان ران، مرکز مفصل زانو و مرکز مفصل مچ پا در یک راستا قرار دارند. در صورت تغییر شکل در اندام‌های تحتانی بدن، خط راستای سر استخوان ران و مفصل مچ از مرکز مفصل زانو عبور نمی‌کند. زمانی که مرکز مفصل زانو به سمت داخل راستای سر استخوان ران و مچ پا قرار گرفته باشد، ناهنجاری به سمت داخل ایجاد می‌شود. در صورتی که مرکز مفصل زانو به سمت بیرون راستای سر استخوان ران و مچ پا قرار بگیرد، ناهنجاری به سمت خارج و پای پرانتزی ایجاد می‌شود.
علل پای پرانتزی به علت بیماری بلانت
انواع مختلف بیماری بلانت که باعث ایجاد پای پرانتزی می‌شوند، به شرح زیر می‌باشند :
بیماری بلانت در دوره خردسالی
این نوع بیماری بلانت در سن زیر چهار سال بروز می‌کند. در این بیماری پای کودک به شکل پرانتزی می‌باشد و چرخش داخلی درشت‌نی (تیبیا) نیز وجود دارد. پزشک بایستی بیماری بلانت را از خمیدگی طبیعی پا تشخیص دهد. در پای بیشتر افراد خردسال، مقداری خمیدگی خفیف به سمت خارج در چند سال اول پس از تولد وجود دارد. در سن سه سالگی زانوها به حالت راست در آمده و امکان دارد مقداری به سمت داخل خمیده شوند. این تغییر شکل در اندام‌های تحتانی بدن طبیعی محسوب می‌شود.
در دو سال اول پس از تولد، امکان دارد خمیدگی بیش از حد پاها به عنوان بیماری بلانت تشخیص داده شود. معمولاً تشخیص بیماری بلانت در این حالت دشوار می‌باشد. برای اندازه‌گیری نسبت محور و صفحه رشد فوقانی درشت‌نی از زوایای مختلفی استفاده می‌شود. وجود زاویه بیشتر از ۱۱ درجه معمولاً نشان‌دهنده وجود بیماری بلانت است.
بیماری راشیتیسم
راشیتیسم گاهی تحت عنوان بیماری بلانت تشخیص داده می‌شود. راشیتیسم باعث پرانتزی شدن پاها می‌شود و بایستی از بیماری بلانت تفکیک شده و به طور دقیق تشخیص داده شود؛ چرا که روش درمان این دو بیماری کاملاً متفاوت است. بیماری راشیتیسم در اثر کمبود ویتامین D در رژیم غذایی و یا در اثر عوامل ژنتیکی که منجر به بروز اختلال سوخت و ساز ویتامین D می‌شوند ایجاد می‌شود (بیماری کلیه باعث ایجاد این نوع راشیتیسم می‌شود). بنابراین در زمان بررسی وضعیت این بیماران از ارزیابی پروفایل متابولیک (آزمایش خون) شامل سطح کلسیم، فسفات، آلکالین فسفاتاز و سطح ویتامین D استفاده می‌شود. این آزمایش بایستی پیش از مصرف مقادیر کافی فسفات انجام شود. در غیـر این صـورت امـکان تشخیص اشـتباه این بیماری با بیـماری راشیـتیسم هیپو فسفاتمی وجود دارد.
پس از تشخیص بیماری بلانت و رد احتمال وجود بیماری‌های دیگر (مانند آکندروپلازی و هیپو کندروپلازی) بایستی بلافاصله برای درمان اقدام شود.
بیماری بلانت در دوره کودکی
در بیشتر موارد بیماری بلانت دوره کودکی به دوره خردسالی مربوط می‌شود؛ ولی پس از ۴ سالگی تشخیص داده می‌شود. به ندرت امکان دارد که بیماری بلانت در این سنین ایجاد شود؛ ولی احتمال دارد که این بیماری تا سنین پیش از نوجوانی تشخیص داده نشود. نحوه شکل‌گیری این بیماری مشابه بلانت دوره خردسالی می‌باشد؛ با این تفاوت که در این حالت بیماری برای مدت طولانی‌تری ایجاد شده است و در نتیجه احتمال دارد که بیماری بلانت به صورت شدیدتری بروز کند.
بیماری بلانت در دوره نوجوانی
بیماری بلانت نوجوانی با بیماری در دوران خردسالی متفاوت می‌باشد. بیماری بلانت در این دوره معمولاً با چاقی در ارتباط می‌باشد. در بیماری بلانت دوره نوجوانی، صفحه رشد داخلی درشت‌نی دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. به علت سخت شدن سر استخوان، به این قسمت آسیبی وارد نمی‌شود. معمولاً در این حالت شلی مفصل ایجاد نمی‌شود. امکان دارد اختلاف طول پاها در بیماری بلانت در دوره نوجوانی باعث ایجاد مشکل شود. جهت درمان این بیماری از استئوتومی پروگزیمال درشت‌نی با / بدون افزایش طول و اصلاح میزان چرخش استفاده می‌شود.
تشخیص بیماری بلانت
در ابتدا از معاینه بدنی جهت تشخیص عارضه استفاده می‌شود. پزشک با مشاهده کودک در حال راه رفتن بیماری را بررسی می‌کند. فاصله بین زانوها در حالت ایستاده و در حالتی که کودک پاهای خود را در کنار هم قرار داده است اندازه‌گیری می‌شود. چنانچه فاصله بین زانوها بیش از ۵ سانتی‌متر باشد، به انجام آزمایش‌های بیشتری نیاز است.
حالت پرانتزی پاها با استفاده از اشعه ایکس به راحتی قابل مشاهده است. به کمک تصویربرداری با اشعه ایکس بیماری بلانت در شش مرحله قابل مشاهده و ارزیابی است. متخصص رادیولوژی به وسیله اشعه ایکس زوایای تند خمیدگی پاها و تغییرات دیگر در پهنه استخوان (متافیز) را بررسی می‌کند. در بیشتر موارد عریض و پهن شدن صفحه رشد در تصاویر اشعه ایکس مشاهده می‌شود.
گزینه‌های مختلف جهت درمان بیماری بلانت
انتخاب نوع گزینه درمانی به سن کودک و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. در سنین یک و دو سالگی امکان دارد از بریس استفاده شود. همچنین بایستی بر وضعیت بیماری به طور دقیق نظارت شود. در صورت عدم درمان، بیماری بلانت به تدریج تشدید شده و حالت پرانتزی زانوها افزایش پیدا می‌کند. در این صورت امکان دارد برای رفع عارضه از جراحی استفاده شود. کاهش وزن کودکانی که چاق هستند به روند درمان کمک می‌کند. البته کاهش وزن کودکان در بیشتر موارد دشوار می‌باشد.
روش درمانی غیر جراحی
در بیشتر موارد حالت پرانتزی و خمیدگی زانوها به خودی خود و با گذشت زمان و رشد کودک بهبود پیدا می‌کند. در صورتی که عارضه پس از دو سالگی ادامه پیدا نکند، به استفاده از روش درمانی خاصی نیاز نمی‌باشد.
ولی در ارتباط با بیماری بلانت بایستی از روش درمانی مناسب استفاده شود. در موارد شدید بیماری بلانت که پیش از سه سالگی بروز می‌کنند، به استفاده از بریس یا ارتز در برگیرنده لگن-زانو-مچ پا-کف پا (HKAFO) و یا ارتز در برگیرنده زانو-مچ پا-کف پا (KAFO) نیاز می‌باشد. با بهبود راستا و صاف شدن استخوان‌ها، جهت اصلاح وضعیت پاها، ارتز هر دو ماه یک بار تعویض می‌شود.
جراحی
در صورت شدید بودن بیماری بلانت در کودکان در سنین پایین و یا در صورتی که وضعیت بیماری کودک در سنین بالاتر با استفاده از بریس و ارتز بهبود پیدا نکرده باشد، از جراحی استفاده می‌شود. معمولا در کودکان زیر دو سال از جراحی استفاده نمی‌شود؛ چرا که در این سن تشخیص بیماری بلانت از خمیدگی بیش از حد درشت‌نی دشوار می‌باشد. پیش از بروز آسیب‌دیدگی دائمی از استئوتومی تیبیا (درشت‌نی) استفاده می‌شود. استفاده از بریس در مورد بیماری بلانت در دوره نوجوانی مؤثر نمی‌باشد و جهت ترمیم عارضه بایستی از جراحی استفاده شود.
در روش استئوتومی، یک تکه استخوان به شکل V از بخش داخلی سر استخوان ران برداشته می‌شود. سپس این تکه جهت جایگزینی لبه داخلی استخوان آسیب‌دیده در درشت‌نی قرار داده می‌شود. به منظور قرارگیری اجزای استخوان در محل خود، امکان دارد از ابزاری مانند پین و پیچ استفاده شود. استفاده از ابزار تثبیت در بخش داخلی پا، استئوتومی با تثبیت داخلی نام دارد. در استئوتومی با تثبیت خارجی از پین و از یک قطعه سیم مخصوص در بخش خارج پا استفاده می‌شود.
متاسفانه در برخی از افراد مبتلا به بیماری بلانت پای پرانتزی از پای سالم کوتاه‌تر است. استفاده از جراحی برای اصلاح زاویه خمیدگی همیشه امکان‌پذیر نمی‌باشد. در چنین مواردی از ابزار تثبیت خارجی به منظور ایجاد کشش در پای مورد نظر و همچنین اصلاح تدریجی ناهنجاری استفاده می‌شود. این روش استخوان‌سازی کششی نام دارد و باعث بهبود ثبات و تحمل وزن در بیمار می‌شود.
پس از جراحی
بیماری با استفاده از استئوتومی با تثبیت داخلی معمولاً در مدت زمان شش تا هشت هفته بهبود پیدا می‌کند. چنانچه به منظور جلوگیری از تغییر وضعیت پا به اندازه کافی استخوان‌سازی شده باشد، پنج تا شش هفته پس از جراحی گچ از روی پا برداشته می‌شود. سپس از یک گچ دیگر برای صاف نگه داشتن زانو استفاده می‌شود؛ ولی به منظور قرار دادن وزن بر روی پا، از قسمت مچ پا به پایین آزاد نگه داشته می‌شود.
با استفاده از جراحی و تثبیت خارجی و استخوان‌سازی کششی، ناهنجاری موجود در پا به تدریج در طی سه هفته بعدی بهبود پیدا می‌کند. پس از صاف شدن درشت‌نی، برای حفظ ثبات از میله‌های اضافی در ابزار تثبیت خارجی استفاده می‌شود. این ابزار حدود ۱۲ هفته پس از جراحی برداشته خواهند شد.
امکان دارد بیماری بلانت با استفاده از جراحی درمان نشود. نتیجه حاصل از جراحی معمولاً در کودکان مبتلا به بیماری بلانت رضایت‌بخش است. درمان به موقع و در سنین پایین، از بروز مجدد بیماری در بیشتر موارد جلوگیری می‌کند. در سنین بالاتر احتمال بازگشت بیماری افزایش پیدا می‌کند. به همین جهت بایستی در طول روند رشد کاملاً بر وضعیت بیمار نظارت شود. خمیدگی یکی از پاها می‌تواند باعث کوتاه شدن و اختلاف طول پاها شود. اختلاف طول پاها به استفاده از روش‌های درمانی اضافی نیاز دارد.
توان‌بخشی
متخصص فیزیوتراپی نحوه استفاده و برداشتن ارتز یا بریس را به والدین کودک آموزش می‌دهد. همچنین روش نظارت و مراقبت از پوست بیمار نیز در برنامه مراقبت از کودک به والدین آموزش داده می‌شود. امکان دارد کودک جهت تمرین راه رفتن و گام برداشتن به کمک والدین نیاز داشته باشد. متخصص فیزیوتراپی در یادگیری استفاده از ابزار کمکی مانند واکر و عصا به کودک کمک می‌کند. عدم درمان به موقع بیماری بلانت می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی دائمی صفحه رشد و استخوان‌ها شود. در این حالت امکان تخریب مفاصل در سال‌های بعد وجود دارد.
