پاهای پرانتزی که در اصطلاح پزشکی به عنوان ژنوواریوم شناخته میشود، به وضعیتی اطلاق میشود که کودک در حالت ایستاده با مچ پاهای نزدیک به هم و زانوها فاصلهدار از هم قرار میگیرد. پرانتزی بودن پاها در نوزادان به دلیل وضعیت قرارگیری در رحم مادر شایع است، اما تا سن دوسالگی باید پاهای پرانتزی آنها طبیعتاً بهطور قابلتوجهی صاف شود. اگر پاهای بیش از حد پرانتزی باشد و یا در دوران کودکی و بزرگسالی همچنان ادامه داشته باشد ، میتواند منجر به چرخش بیش از حد پا به بیرون، صافی کف پا و مشکلاتی در ساق پا شود. ارتزها یا همان کفیهای طبی، با بهبود تراز پا و عملکرد پا بر این وضعیت تأثیر میگذارند. این امر باعث بهبود تراز زانو و پایین پا میشود و میتواند به کاهش سایش بیشازحد کفش که اغلب در اثر پاهای پرانتزی ایجاد میشود ، کمک کند.
استفاده از بریسهای مخصوص ارتوپدی یا جراحی معمولاً فقط در موارد شدیدتر و مواردی از پاهای پرانتزی ناشی از یک بیماری و مشکلی اساسی در سلامتی باشد موردنیاز است.
در کلینیک سلامت پا امید، سبکهای مختلف ارتز مخصوص کودکان (از جمله پیش ساخته، بدون قالب گیری و سفارشی) برای انواع سنین ، تمام پا و همه بودجه های مختلف موجود میباشد. پزشکان متخصص اطفال ما آنچه را که احساس میکنند برای فرزند شما بهتر است ارائه میدهند اما تصمیم نهایی بر اساس نیازهای فردی فرزند شما صورت خواهد گرفت.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در با شماره تلفن ۰۹۰۲۵۸۰۴۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.
علل ایجاد پاهای پرانتزی
پاهای پرانتزی به دلیل وضعیت قرار گرفتن پاها در رحم مادر، در نوزادان و اطفال زیر دو سال شایع است. این پرانتزی بودن پاها باید به طور نرمال تا سن ۲ سالگی صاف شود. پای پرانتزی در کودکان بالای ۲ سال، معمولاً علت ژنتیکی دارد. پاهای پرانتزی که بعد از تولد صاف نشوند یا بدتر شوند، اغلب علت اصلی پزشکی جدیتری دارند. عواملی که میتوانند باعث ایجاد پاهای پرانتزی شوند عبارتاند از:
- عوامل ژنتیکی
- سندروم ریکت – بیماری استخوانی ناشی از کمبود ویتامین D ، کلسیم یا فسفر
- بیماری بلانت – یک اختلال رشد در استخوان درشت نی (استخوان ساق پا)
- آسیب یا عفونت
علائم و نشانههای پاهای پرانتزی
علائم یا نشانههای زیر ممکن است نشان دهنده پاهای پرانتزی در کودکان باشد:
- مچ پاهای کودک نزدیک به هم هستند ، در حالی که زانوها هنگام راه رفتن یا ایستادن از هم باز هستند
- ممکن است متوجه فرسایش سریع قسمت بیرونی پاشنهی کفش کودکتان شوید
- پاهای پرانتزی ممکن است نامتقارن یا متقارن باشد
- ممکن است متوجه شوید که کودک شما دارای کف پاهای صاف است
- پاهای پرانتزی عمدتاً بدون علامت هستند اما پاهای صاف میتوانند منجر به مشکلات دیگری شوند
تشخیص پاهای پرانتزی
تشخیص بیماری بلانت از طریق معاینه فیزیکی و تصاویر رادیوگرافی از پاها انجام میشود. بخش معاینه توسط ارتوپد کودکان انجام میشود که شامل چک کردن بدن و پاها است و حتی ممکن است فاصله بین زانوها هنگام ایستادن با لمس کردن پاها اندازهگیری شود. رادیوگرافی برای مشاهده ساختار داخلی چیزی استفاده میکند و وجود بیماری بلانت را تأیید یا رد میکند. این آزمایشها میتوانند منجر به تشخیص افتراقی پاهای پرانتزی از جمله ریکت، آکندروپلازی، دیسپلازی اسکلتی و بیماری نئوپلاستیک شود. با این حال، اگر علائم و تشخیص بیماری بلانت غالب باشد، پزشک این اختلال را در مقیاس یک تا شش تشخیص میدهد که مقیاس یک آن به معنای خفیفترین شکل و مقیاس شش، پیشرفتهترین آنها است.
درمان پای پرانتزی
درمان با توجه به سن و شدت بیماری متفاوت است و اقدامات عملی و غیر عملی را نیز شامل میشود. برای کودکان زیر سه سال، درمان با استفاده از بریس همیشه در ابتدا به صورت بریسهای بلند ( به طول پا) و بریس با زانوی ضربدری با نوارها لگنی برای کنترل چرخش در نظر گرفته میشود.
ارتزهایی برای پاهای پرانتزی
ارتز میتواند برای پاهای کودکان و بهبود وضعیت آنها مفید باشد. کار آنها کمک به بازگرداندن قوس طبیعی پا و بهبود عملکرد پا میباشد . این کار، تراز، پایداری و عملکرد قسمت پایین پا را بهبود میبخشد. ارتزهای تجویز شده توسط متخصص پا میتواند به درمان مشکلات رایج پا در کودکان مانند دردهای رشدی، بیماری سیور یا سِوِر، پاهای پرانتزی، صافی کف پا و … کمک کند.
هنگامی که کودکان در سنین پایین هستند، آنها هنوز در حال رشد عضلات و قدرت هسته هستند. اگر عضلات کودک به اندازه کافی قوی نباشد، راحتتر دچار خستگی میشوند. این اغلب در کودکانی مشاهده میشود که از خستگی پاها و دردهای رشدی زیاد شکایت میکنند زیرا عضلات آنها بهراحتی نمیتوانند با افزایش بار ناشی از پیادهروی یا فعالیت مقابله کنند.
دستگاههای ارتزی مخصوص برای کودکان، هنگامی که دقیقاً توسط یک پزشک متخصص پا تجویز شود، تراز پاها و بدن کودک شما را بهبود میبخشند و بدن او را با ثباتتر میکنند. این کار میتواند به کشش عضلات و مفاصل مهم قسمتهای تحتانی پا کمک کند. نتیجه آن، خستگی کمتر عضلات و بهبود تراز مفصل است و به فرزند شما اجازه میدهد که کارها و فعالیتهای خود را به بهترین شکل انجام دهد.
معیارهای تجویز ارتز برای کودکان مبتلا به پای پرانتزی
پودیاتریست (متخصص پا)، متخصصانی هستند که در زمینهی مشکلات کف پا و راه رفتن کودکان تخصص دارند. ارتزها یا کفیهای طبی، در کلینیک ما تنها پس از تشخیص دقیق و تجزیه و تحلیل نحوهی راه رفتن با کمک کامپیوتر برای کودکان تشخیص میشود. متخصصان پا، تجویز دستگاههای ارتز کودکان را سرسری نمیگیرند؛ در این کار آنها از معیارهای دقیقی پیروی میکنند و فقط در شرایط زیر ارتزهایی را برای کودکان تجویز میکنند:
- برای کاهش علائم (پایین پا یا کف پا) هنگامی که مکانیکهای ضعیف کف پا، عوامل مسبب مشکل هستند.
- برای بهبود نحوهی راه رفتن ، تراز و عملکرد. برای مثال برای کمک در مواردی که دچار ضعف، بیحسی یا تعادل ضعیف شدهاند که اغلب در نتیجه تعادل پایین در عضله است.
- برای محافظت از ساختار پا (استخوانها و مفاصل) در برابر نیروهای بیومکانیکی مضر و تغییرات در آینده به عنوان مثال پینهها و برآمدگیهای روی پا، تغییرات آرتروزی، ناهنجاریهای انگشت پا یا ساق پا
انواع ارتز برای پای پرانتزی
یک پزشک برای کمک به توزیع مجدد نیروها در صفحهی رشد برای تقویت رشد طبیعی کودک، بریس HKAFO (ارتز استخوان ران ،زانو، مچ پا و کف پا) یا KAFO را تجویز میکند. این بریس باید تقریباً یک تا دو سال پوشیده شود تا تغییراتی در شکل ساق پا ایجاد کند. اگر در ۱۲ ماه اول هیچ علامت بهبودی وجود نداشته باشد، در این صورت جراحی توصیه میشود.
ارتزهای مچ پا- کف پا (AFOs)
ارتزهای مچ پا از بالای مچ پا تا بالای پشت ساق پا امتداد دارد. این ارتز در پایین پا ، درست در بالای قوزک پا چفت میشود. این وسیله شاید برای بیمارانی که دارای ضعف یا ناهنجاری در کف پا و مچ پا هستند، از نظر پزشکی ضروری تلقی شود، که این امر نیز نیاز به تثبیت سازی دارد و در شرایطی که بیمار پتانسیل بهره برداری از عملکرد آن را داشته باشد. AFO برای معالجه اختلالاتی از جمله دورسی فلکشن مچ پا (حرکت و خم شدگی رو به بالا)، خم شدن پلانتار (حرکت به سمت پایین)، چرخیدن و منحرف شدن (چرخش به سمت داخل یا خارج)، دایپلژی اسپاستیک ناشی از فلج مغزی، ضعف نورون حرکتی تحتانی به دلیل پولیومیلیت (فلج اطفال) و همی پلژی اسپاستیک با انفارکتوس مغزی (البته تنها به این موارد ختم نمیشود)، مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتزهای زانو – مچ پا-کف پا (KAFOs)
ارتز KAFO یک ارتز AFO است که از ستونهای عمودی فلزی، یک مفصل مکانیکی زانو و دو باند ران تشکیل شده است. KAFO ها در صورت نیاز در طی مرحله مهار تمرکز و کنترل کشیدگی زیاد زانو از مرحلهی حالت میانه تا مرحله پایانی در چرخه راه رفتن، پایداری را در زانو و کف پا فراهم میکنند. دلایل پزشکی برای استفاده از این ارتزها شامل بیثباتی زانو و مچ پا ، ضعف یا عدم وجود چهار سر ران، کشیدگی بسیار زیاد زانو، اصلاح ناهنجاری کجی پا یا پای پرانتزی در کودکان و فلج بودن یک یا هر دو پا است.
ارتزهای لگن – زانو- قوزک- کف پا (HKAFOs)
HKAFO معمولاً در کودکان و بزرگسالان دچار آسیبدیدگی نخاعی مورد استفاده قرار میگیرد تا امکان پایداری و ثبات مفاصل لگن و ران برای آنها در هنگام ایستادن و راه رفتن با دستگاههای کمکی فراهم شود. HKAFO ها بریسهای KAFO یعنی زانو- قوزک- کف پایی (معمولاً دوطرفه) هستند که به وسیله مفصل ران (باند لگنی ، ارتز استخوان کمری (LSO) یا ارتزهای ساکروب کمری قفسه سینه (TLSO)) به پا متصل می شوند که از نظر پزشکی شرایطی را برای کنترل لگن ضعیف ایجاد میکند: فلج عضلات ابداکتور (دورکننده) لگن یکی از مهمترین دلایل معمول برای تجویز بریسهای HKAFO ها است. بریسهای HKAFO معمولاً وسایل ضروری هستند که با استفاده از مفاصل مکانیکی ران و بیشتر از جنس فلز ساخته میشوند و میتوانند کنترل خمشی- کششی و دور شدگی-نزدیک شدگی را اعمال کنند و دارای مفاصل آزاد یا قفل کننده مفصل ران میباشند. ارتزهای پا و مچ پا از همان اجزای تشکیل دهندهی بریسهای استاندارد AFO و KAFO تشکیل میشوند که در آنها یک مفصل لگن چفت شدنی و یک باند لگنی برای کنترل حرکات در مفصل ران آناتومیک اضافه شده است. موارد لزوم استفاده از این نوع بریسهای HKAFO عبارتاند از پارپلژی (فلج پای) ناشی از آسیب، مُهره شِکاف یا اسپینا بیفیدا، دیستروفی عضلانی و مشکلاتی در کنترل چرخشی.
کودکان باید تا چه مدت از ارتزهای پا استفاده کنند؟
ارتزی که توسط پزشکان پا یا همان پودیاتریست ها تجویز میشود، بسته به وضعیت کف پا، راه رفتن و رشد کودکتان، باید در کوتاه مدت یا بلند مدت استفاده شوند. پس از تحویل دستگاه های ارتز، کودک شما هر ۳ تا ۶ ماه توسط پزشک متخصص پا معاینه میشود تا بر نحوهی رشد، تکامل و تغییرات پای او نظارت کند.
کوتاه مدت
هدف اصلی این است که این ارتزها در صورت امکان برای مدت کوتاهی برای کودک مورد استفاده قرار بگیرند. متخصصان ارتوپد و متخصصان امراض پا بر تقویت و کشش پا و کف پا تاکید زیادی دارند. در طول این دوره ی درمان، تمریناتی برای استقامت و کشش تجویز میشوند تا این اطمینان حاصل شود که وقتی کودک به سن بلوغ میرسد، پا و کف پای او در بهترین شرایط و تراز ممکن قرار دارند. اگر راه رفتن فرزند شما به اندازهای قوی شده باشد که بتواند بدون ارتز بهخوبی راه برود، پزشک دستگاههای ارتز را دیگر توصیه نمیکند. این بهشرط آن است که متخصص پا معتقد باشد که برداشتن دستگاهها، ضرری برای ساختار پا و سلامت کودک شما ندارد.
بلند مدت
متأسفانه همیشه کودکانی وجود خواهند داشت که برای بلند مدت نیاز به ارتز دارند. این بیشتر به خاطر عوامل ژنتیکی است و این کودکان همیشه دارای پاهایی خواهند بود که بیش از حد ضعیف عمل میکنند یا عملکرد ضعیفی دارند. این کودکان تلاش میکنند تا بدون استفاده از ارتز بر شرایطشان غلبه کنند، ولی در صورت برداشتن دستگاههای ارتز در معرض علائم قرار میگیرند. پوشیدن ارتزها برای این کودکان مزایای بسیاری دارد، زیرا به بهبود عملکرد پا و محافظت از ساختار پای آنها کمک میکنند. همچنین متوجه میشوند که هنگام پوشیدن کفش، پاهای آنها خیلی راحتتر است.