بی‌تحرکی برای بهبودی مناسب و سریع‌تر صدمات ارتوپدی، امری ضروری است. اگر مناطق آسیب دیده بی‌حرکت نشوند، استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و موارد دیگر آسیب‌دیده می‌شوند. جلوگیری از حرکت کردن منطقه‌ی آسیب دیده، به کاهش درد نیز کمک می‌کند. این بی‌حرکتی، بسته به محل و شدت ناحیه آسیب دیده، از طریق روش‌های مختلفی از جمله گچ گرفتن، بریس یا آتل که پزشک شما تعیین خواهد کرد، انجام می‌شود. تفاوت‌هایی بین بریس و آتل وجود دارد که پزشکان در هنگام نیاز به شما توضیح دادند.
در هنگام درمان یا معالجه مشکلات اسکلتی عضلانی، از ارتزهایی مانند گچ، آتل، بریس استفاده می‌شود. هنگامی که عکس‌برداری رادیولوژی و سایر آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود، پزشک ممکن است آتل یا بریس را توصیه کند. برای دانستن اینکه چه نوعی از این وسایل برای شما و شرایطتان مناسب است، از پزشک خود سؤال کنید. متخصصین کلینیک سلامت امید آماده کمک به شما است. برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره ۰۹۰۲۵۸۰۴۴۱۳ تماس حاصل نمایید.
گچ گرفتن یا آتل‌بندی کردن چیست؟
آتل‌ها وسایل ارتوپدی هستند که برای محافظت و حمایت از استخوان‌ها و مفاصل شکسته یا آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. آن‌ها به بی‌حرکتی اندام مجروح کمک می‌کنند تا استخوان در جای خود قرار بگیرد تا این که به طور کامل بهبود یابد.
گچ گرفتن از این نظر با آتل متفاوت است که حمایت و محافظت بیشتری را برای اندام آسیب دیده یا شکسته فراهم می‌کند. برای گچ گرفتن از موادی مانند گچ یا فایبرگلاس استفاده می‌شود که به راحتی می‌توانند به شکل دست یا پای آسیب دیده قالب گیری شوند.
آتل‌ها، همچنین به عنوان یک وسیله‌ی نیمه گچ گیری شناخته می‌شوند و حمایت و محافظت کمتری را نسبت به گچ‌ها ارائه می‌دهند، اما استفاده سریع‌تر و آسان‌تری دارند. همچنین اگر تورم در دست یا پا افزایش یا کاهش یابد، می‌توان آن را به‌راحتی سفت یا شل کرد.
آتل‌های آماده‌ی مصرف و از پیش ساخته در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی موجود است. در بعضی موارد، باید از آتل‌های سفارشی مخصوص برای بیماری استفاده شود. نوارهای ولکرو (چسب‌های پارچه‌ای یا نایلونی دوطرفه) باعث می‌شود که بیمار یا پزشک بتواند آتل را به راحتی روی ناحیه‌ی موردنظر قرار داده یا آن را خارج کند.
چه زمانی از آتل استفاده می‌شود؟
در هنگام شکسته شدن استخوان از گچ و آتل‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از آن‌ها بعد از جراحی ارتوپدی استفاده کرد. گاهی اوقات از آتل‌بندی بلافاصله به دنبال صدمه ناشی از تورم ناحیه آسیب دیده استفاده می‌شود. پس از کاهش تورم ، ممکن است یک گچ گیری کامل روی اندام مصدوم اعمال شود.
درصورتی‌که ناحیه‌ی آسیب‌دیده کمی متورم می‌شود، ممکن است نیاز باشد در طی روند بهبودی به جای گچ از آتل بر روی آن ناحیه استفاده شود و گچ در این شرایط کاربردی ندارد. در این موارد، بهتر است به جای گچ از آتل استفاده شود، با به کار بردن آتل، ممکن است آزادی حرکتی بیشتری فراهم شود.
انواع آتل و گچ موجود در بازار
در گچ گیری یا آتل بندی یا از جنس فایبرگلاس یا از گچ استفاده می‌شود که لایه سختی را برای محافظت از اندام مصدوم ایجاد کرده و آن را بی‌تحرک نگه می‌دارند.
- فایبرگلاس در مقایسه با گچ دارای چندین مزیت است. وزن آن کمتر است، بنابراین قالب ساخته شده سبک‌تر خواهد شد. فایبرگلاس بادوام‌تر و متخلخل‌تر است و اجازه می‌دهد تا هوا به داخل و خارج جریان یابد. فایبرگلاس در مواردی که اندام در طی روند بهبودی باید عکس‌برداری انجام دهد، گزینه‌ی بهتری است. همچنین این نوع در رنگ‌های متنوعی موجود است.
- گچ هزینه کمتری از فایبرگلاس دارد و در برخی موارد نسبت به فایبرگلاس قابل انعطاف‌پذیرتر و قالب پذیرتر است (به راحتی شکل می گیرد)
گچ گیری و آتل بندی فایبرگلاس و پلاستری چگونه انجام می‌شود؟
قبل از استفاده از مواد آتل‌بندی، یک پارچه‌ی کشباف در اطراف منطقه قرار می‌گیرد که توسط مواد گچ یا آتل پوشانده می‌شود. پس از آن یک لایه بالشتکی ساخته شده از پنبه یا مواد نرم دیگر (Webril®) به دور آن قرار می‌گیرد تا بیشتر از پوست محافظت کند. این پد گذاری همچنین فشار الاستیکی را برای کمک به روند بهبودی فراهم می‌کند.
گچ به صورت نوارها یا رول‌هایی وجود دارد که مرطوب شده و روی پنبه‌هایی که دور ناحیه پیچیده شده‌اند چرخیده می‌شوند. مواد گچ ساخته شده از موسلین خشک است که با نشاسته یا دکستروز و سولفات کلسیم آغشته می شود.
پس از اتمام فرآیند استفاده از مواد ‘گچ گیری، مواد در حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خشک می‌شوند. ممکن است دمای پوست در هنگام خشک شدن گچ افزایش یابد و این به دلیل واکنش شیمیایی است که رخ می‌دهد. هنگام استفاده از گچ گیری، ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد تا مواد گچی کاملاً سفت شوند. در این دوره بیمار باید مراقب باشد زیرا ممکن است در هنگام سخت شدن، گچ شکسته شود یا ترک بردارد. گچ گیری پس از سخت شدن ظاهری صاف و سفید خواهد داشت.
مواد فایبرگلاس نیز همانند گچ رول می‌شوند. نوارها مرطوب شده و برای تشکیل گچ گیری روی ناحیه اعمال می‌شوند. این گچ گیری پس از خشک شدن ظاهری زیر خواهد داشت.
بعد از اعمال گچ یا آتل، درد و تورم را چگونه باید تسکین داد؟
- دست یا پا آسیب دیده را به مدت ۱ تا ۳ روز بعد از استفاده از گچ یا آتل بالا نگه دارید. اندام مصدوم باید در موقعیتی بالاتر از قلب شما باشد تا مایعات در آن تخلیه نشوند.
- میتوانید از یخ بر روی ناحیه‌ی آسیب دیده البته از روی آتل یا گچ استفاده کنید. یخ باید در یک چک مخصوص یا یک کیسه پلاستیکی قرار داده شود تا از تماس مستقیم آن با گچ یا آتل جلوگیری شود.
نکاتی برای مراقبت از گچ و آتل
- از وارد آمدن فشار یا انداختن وزن بر روی آتل خودداری کنید. اگر آسیب دیدگی در پا دارید و یک آتل یا گچ بر روی پایتان دارید، قبل از تلاش برای راه رفتن روی آن مطمئن شوید که گچ کاملاً سخت شده‌اند.
- آتل و گچ را تمیز و خشک نگه دارید. در صورت مرطوب ماندن، میتوانید از سشوار با تنظیم روی باد خنک برای خشک کردن یک گچ فایبرگلاس استفاده کنید. در صورت خشک نشدن گچ یا خیس شدن پوست زیر آن، با پزشک خود تماس بگیرید.
- قبل از دوش گرفتن یا حمام کردن، گچ یا آتل را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید. کاورهایی برای گچ. آتل ساخته شده‌اند که از پلاستیکی با چسب‌های ولکرو یا واشرهای لاستیکی هستند و در برخی از فروشگاه‌های لوازم پزشکی یا داروخانه‌ها به فروش می‌رسد.
- هیچ چیزی درون گچ یا آتل قرار ندهید. از استفاده از لوسیون یا پودرهایی بر روی پوست در زیر گچ خودداری کنید.
- سعی نکنید پوست قرار گرفته در زیر آتل را با یک شی تیز بخارانید. اگر پوست بریده یا خراشیده شود، ممکن است منجر به عفونت شود.
- در صورت مشاهده بوی عجیب یا ناخوشایند از آتل، با پزشک تماس بگیرید. عرق یا رطوبت در زیر گچ می‌تواند باعث رشد کپک شود. اگر پوست برای مدت طولانی مرطوب بماند، می‌تواند باز شود و عفونت کند.
- نواحی ناهموار اطراف لبه‌ی گچ را مرتب، بریده یا جدا نکنید. از یک سوهان فلزی می‌توان برای صاف کردن لبه‌های زیر گچ فایبرگلاس استفاده کرد.
- سعی نکنید گچ یا آتل را خودتان باز کنید.
نحوه‌ی باز کردن و برداشتن آتل چگونه است؟
هنگامی که استخوان به خوبی و اندازه کافی بهبود یافت، پزشک آتل شما را با اره مخصوص باز می‌کند. اره مخصوص گچ و آتل دارای تیغه فلزی مسطح و گرد است که دارای ارتعاش است. این وسیله می‌تواند بدون آسیب رساندن به پوست زیری، برشی را در امتداد آتل ایجاد کند. پزشک گچ را در چند قسمت برش می‌دهد، معمولاً در هر دو طرف آتل. سپس آتل را باز کرده و با ابزار بخصوصی آن را بلند و جدا می‌کند. برای برش لایه‌های محافظ و لایه‌های نگهدارنده از قیچی استفاده می‌شود.
برخی از عوارض و مشکلات مربوط به آتل‌بندی یا گچ گرفتن
عوارض و مشکلات ناشی از آتل ممکن است جزئی تا شدید باشند و ممکن است بسته به مدت زمانی که آتل پوشیده می‌شود متفاوت باشند.
- زخم‌های فشاری: ممکن است در پوست زیر آتل زخمی ایجاد شود. این زخم‌ها می‌تواند به این خاطر اتفاق بیفتند که آتل یا گچ خیلی تنگ بوده یا به درستی روی محل قرار نگرفته باشد که این باعث فشار بیش از حد به روی ناحیه می‌شود.
- سندرم کمپارتمان: این یک عارضه‌ی عمده ناشی از آتل تنگ یا سفت و سخت است که یک اندام متورم را بسیار فشرده می‌کند. هنگامی که فشار داخل آتل افزایش یابد، می‌تواند باعث آسیب به عضلات، اعصاب یا رگ‌های خونی در ناحیه تحت پوشش آتل شود. در صورت عدم کشف و درمان سریع مشکل، این آسیب ممکن است دائمی باشد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، با پزشک خود تماس بگیرید یا فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
- بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در اندام آسیب دیده.
- سرد یا رنگ‌پریدگی پوست با یک رنگ مایل به آبی.
- سوزش یا گزگز شدن پوست.
- افزایش درد یا تورم.
بریس‌های ارتوپدی چیست؟
بریس‌های ارتوپدی تقریباً متداول هستند، اما غالباً بخش درک نشده‌ای از درمان ترمیمی می‌باشند. معمولاً از آن‌ها برای بی‌حرکت کردن مفاصل استفاده می‌کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهند تا در موقعیتی مؤثر بهبود یابند. به این ترتیب ماهیچه‌ها ، تاندون‌ها و رباط‌ها مقدار مناسبی از جریان خون را دریافت می‌کنند و از حرکاتی که ممکن است صدمات موجود در آن‌ها را تشدید یا بدتر کند، جلوگیری می‌شود. در بعضی موارد، بریس‌های مناسب حتی می‌توانند بعد از انجام عمل جراحی به بهبودی دامنه‌ی حرکتی کامل کمک کنند. بریس‌های ارتوپدی بسته به اینکه چه قسمتی از بدن به ابزارهای کمکی برای بهبودی نیاز دارد، اهداف متعددی را دنبال می‌کنند.
بریس مچ پا
بریس‌های ارتوپدی برای مچ پا برای جلوگیری از رگ به رگ شدن و کشیدگی بیش از حد ناشی از چرخش به بیرون یا داخل هستند، در حالی که همچنان به پای شما اجازه می‌دهند تا برای کارهای عادی مانند پیاده روی یا حتی دویدن حرکت کند. در بعضی موارد، از جمله با استفاده از فناوری R3، این فشرده سازی می‌تواند به شما این امکان را دهد تا تورم و التهاب کمتری را تجربه کنید. بریس‌های مچ پایی که به درستی ساخته شده‌اند قابل شستشو هستند، و میتوانید از آن‌ها در زندگی روزمره‌ی خود برای تسهیل حرکت استفاده کنید، حتی هنگامی که در حال بهبودی از آسیب دیدگی قابل توجهی در مچ پا هستید که در غیر این صورت به محافظتی تهاجمی تر و محدود کننده تر احتیاج خواهید داشت.
بریس کمر یا کمربند طبی
بریس‌های کمر معمولاً برای محافظت از مهره‌های ستون فقرات در نزدیکی استخوان دنبالچه یا سایر قسمت‌های کمر و بخش هسته بدن استفاده می‌شود ، بدون اینکه فشار مضاعفی بر روی عضلات شکم یا باسن تان وارد کنند. استفاده از یک بریس کمر یا کمربندهای طبی می‌تواند هم در فعالیت‌های عادی و روزانه و هم هنگام بلند کردن ، کمر شما را در تراز مطلوبی قرار دهد. برای بسیاری از افراد، انجام یک حرکت، حمل مواد غذایی و یا رفتن به سالن بدنسازی بدون بریس‌های ارتوپدی که به قرار گرفتن کمر آن‌ها در ترازی مناسب کمک می‌کنند، غیرممکن است. این امر به ویژه در مراحل اولیه فیزیوتراپی با ارزش است، هنگامی که عضلات کمر و شکم شما هنوز قوی نیستند.
بریس زانو یا زانوبند
زانو یک قسمت ظریفی از اندام شماست که همیشه انتظار می‌رود بار و فشارهای بزرگ و مکرر بر روی آن وارد می‌شود. زانوها نه تنها مقادیر زیادی از وزن بدن را در هنگام حرکت، دویدن و حمل اشیاء نگه می‌دارند، بلکه ممکن است نیاز باشد که نیروها و فشارهای ناشی از ورزش را نیز متحمل شوند. مچ پا و لگن شما می‌توانند در جهت‌های مخالفی حرکت کنند و زانوهای شما مجبور به جبران این حرکات هستند. جراحات زانو بسیار شایع است و بریس‌های ارتوپدی هنگام بهبودی می‌توانند کمک شایانی کنند. در برخی موارد، ورزشکاران و کارگرانی که فکر می‌کنند زانوهایشان ممکن است دچار ساییدگی و پارگی شده است، می‌توانند از بریس زانو یا زانوبند طبی استفاده می‌کنند. این بریس‌ها می‌توانند از حرکات نادرست زانو جلوگیری کرده و متحمل شدن صدمات را متوقف کند.
خلاصه‌ی تفاوت آتل (گچ ) و بریس‌های ارتوپدی
بریس‌ها برای مدت نامشخصی از اندام‌های آسیب دیده پشتیبانی می‌کند در حالی که آتل در شرایط اضطراری برای بی‌حرکت کردن ناحیه آسیب دیده بدن استفاده می‌شود. بریس‌ها عمدتاً برای بیمارانی که دچار از کشیدگی‌ها یا پارگی‌ها شده‌اند، استفاده می‌شود و گاهی اوقات برای توانبخشی استخوان‌های شکسته استفاده می‌شود. در مقابل، آتل‌ها معمولاً روی شکستگی‌های استخوانی تمرکز دارند، اما ممکن است برای کمک به درمان رگ به رگ شدگی نیز استفاده شود. اگرچه، آتل‌ها در این دستورالعمل‌ها بیشتر از بریس‌ها استفاده می‌شوند.
به‌طورکلی هم بریس و هم آتل را می‌توان در زمان‌های اضطراری و در هنگام انجام کمک‌های اولیه به کار برد. هدف از به کار گیری آتل، کمک به بی‌حرکتی بیمار در هنگام انتقال به یک مرکز پزشکی است و ممکن است در جلوگیری از آسیب دیدن رگ‌های خونی، اعصاب، اندام‌ها یا پوست به خاطر برخورد با قطعات تیز استخوان شکسته شده، مفید باشد. بعضی اوقات ممکن است از آتل برای توانبخشی نیز استفاده شود. به طور کلی، هدف اصلی این دو وسیله در این زمینه، نگه داشتن مفاصل در حالت پایدار و یا ممانعت از حرکت و به حداقل رساندن حرکت اندام است.
برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید میتوانید با شماره ۰۹۰۲۵۸۰۴۴۱۳ تماس حاصل نمایید.
